SANKO Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Ana Bilim Dalı Endokrinoloji ve
Metabolizma Hastalıkları Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Baştemir, diyabete
karşı en büyük savaşın yarını korumak için bugünden eğitim olduğunu söyledi.
14 Kasım Dünya Diyabet Günü nedeniyle açıklama yapan Prof. Dr. Baştemir, “Dünya
Diyabet Günü, diyabetin küresel bir halk sağlığı sorunu olduğu ve durumun daha iyi
önlenmesi, teşhisi ve yönetimi için toplu ve bireysel olarak yapılması gerekenler
konusunda farkındalığı artırma fırsatı sunmaktadır” dedi.
Bu yılın teması olan 'diyabet eğitimine erişim'in, daha geniş ve uzun süreli 'bakım
hizmetlerine erişim' temasının temelini oluşturduğuna dikkat çeken Prof. Dr.
Baştemir, şu bilgileri paylaştı:
“Uluslararası Diyabet Federasyonu bu temayı diyabet ile ilgili mevcut stratejik planları
en iyi şekilde sürdürmek ve diyabet kampanyasına ilişkin planlama, geliştirme, katılım
ve tanıtımı kolaylaştırmak için seçmiştir.
Diyabetli bireylerin ihtiyaçları olan ilaçlara ve teknolojik ekipmanlara ulaşabilmeleri
konusunda farkındalık oluşturup çözüm üretilmesini sağlamak temel hedeftir.
İnsülinin keşfinin yüzüncü yılı, diyabetli 460 milyondan fazla insan ve risk altındaki
milyonlarca insan için anlamlı bir değişiklik meydana getirmek adına eşsiz bir fırsat
sunmaktadır.”
İNSÜLİNİN KEŞFİNİN 100’ÜNCÜ YILI
Dünyadaki milyonlarca diyabetli ve risk altındaki kişi için ‘İnsülinin Keşfinin 100’üncü
Yılında’ bakıma erişimin büyük bir fırsat sunacağına vurgu yapan Prof. Dr. Baştemir,
“Bu bağlamda diyabetli bireylere ihtiyaçları olan ilaç, teknolojik ekipmanların
sağlanması, davranış değişikliği oluşturacak ve diyabetlinin yönetimini sağlayacak
eğitimlerin planlanıp yapılması ve diyabetli bireylerin bakım ihtiyaçlarının
karşılanması önem arz etmektedir” ifadelerini kullandı.
GÜNÜMÜZDE DİYABET BAKIMINA ERİŞİM
Günümüzde dünyada milyonlarca diyabetli bireyin diyabet bakımına erişemediğini,
durumlarını yönetmek ve komplikasyonlardan kaçınmak için sürekli bakım ve desteğe
ihtiyaç duyduklarını bildiren Prof. Dr. Baştemir, şöyle devam etti:
“Diyabetli bireyler, diyabetle iyi yaşamak ve komplikasyonlardan kaçınmak için sürekli
bakım ve desteğe ihtiyaç duyarlar. Diyabet bakımının temel bileşenleri arasında
insülin ve ilaca erişim, eğitim ve psikolojik destek yer alır.
Birçok diyabetli birey, diyabet ilaçlarına ve bu arada insüline, kan glukozu ölçümü
diyabet yönetimi için temel ihtiyaçlardan biri olmasına rağmen ihtiyaç duydukları kan
şekeri ölçüm aletlerine, insülin pompalarına ve benzeri ekipmanlara ulaşamamakta
ya da ulaşmakta güçlük çekmektedir.
Özellikle düşük gelirli ülkelerde bu tedavi seçeneklerine ulaşılamamakta ve maddi
olarak karşılanamamaktadır. Her dört diyabetli bireyden üçü, düşük gelirli ülkelerde
yaşamaktadır.”
“Diyabetle yaşayan insanlar, durumlarını yönetmelerine yardımcı olmak için sürekli ve
güncel eğitime ihtiyaç duyar” diyen Prof. Dr. Baştemir, şunları kaydetti:
“Diyabetli bireyler yeterli oranda tedavi alamadıklarında kalp krizi, inme, böbrek
yetersizliği, körlük ve alt ekstremite ampütasyonu gibi çok ciddi ve hayatı tehdit eden
komplikasyonlarla karşılaşma riski altında kalmaktadırlar. Bu komplikasyonlar
diyabetli bireylerin yaşam kalitesini düşürmekte ve sağlık harcamalarının da
artmasına neden olmaktadır.
Bunun yanında diyabet yönetimini başarılı bir şekilde yürütmek için gerekli olan
eğitim ihtiyacı da gün geçtikçe artmasına rağmen ihtiyaç duyulan bireysel ve
toplumsal eğitimin yeterince yapılabildiğini ve bu eğitimlere herkesin eşit şekilde
ulaşabildiğini söylemek zordur.”
TÜRKİYE’DE DİYABET
Türkiye’de, Sağlık Bakanlığı birinci basamak hastalık yönetim platformu kapsamında
2021 yılı Eylül ayı sonu itibarı ile tanımlanmış 18 yaş ve üzeri nüfusta diyabetli birey
sıklığının yüzde 10,5 olduğunun altını çizen Prof. Dr. Baştemir, ülkemizdeki
uygulamalarla ilgili olarak ise şu bilgileri aktardı:
“Sağlık Bakanlığı tarafından toplumda diyabet farkındalığını artırarak, gelecek nesilleri
diyabetten korumayı ve tanı alan hastalara sunulan diyabet bakım kalitesinin
yükseltilmesini, komplikasyonların ve diyabete bağlı ölümlerin azaltılmasını amaçlayan
‘Türkiye Diyabet Programı’ uygulanmaktadır. Programda diyabetle etkin mücadele
edilebilmesi için ulaşılması gereken 5 amaç belirlenmiştir.
Bunlar; etkin diyabet yönetimi için politika geliştirmek ve uygulamak, diyabetin
önlenmesini ve erken tanı konmasını sağlamak, diyabet ve komplikasyonlarının etkin
tedavisini sağlamak, çocukluk çağında diyabet bakım ve tedavisini geliştirmek, Tip 2
diyabet ve obeziteyi önlemek ve diyabet ve diyabet programını etkin izlemek ve
değerlendirmektir.”
Prof. Dr. Baştemir, diyabet ve komplikasyonlarından korunmak için önerilen önlemleri
ise şu şekilde özetledi:
“ - Uygun aralıklarla kan şekeri ölçülmeli,
